Cármen Lúcia en de strijd tegen corruptie

Het Lava Jato onderzoek viert zijn vierde verjaardag, niet echt een reden tot feesten maar wel om even stil te staan bij de indrukwekkende cijfers. De gerechterlijke instanties spraken 188 veroordelingen uit tegen 123 beklaagden (waaronder ex-president Lula en ex-kamervoorzitter Eduardo Cunha), een totaal van 1.861 jaren en 20 dagen gevangenisstraf. De gemiddelde duur van een proces was negen maanden, sneller dan gewoonlijk, wellicht mede door de ijver waarmee de federale rechter Sergio Moro, verantwoordelijk voor de onderzoeken in dit uitgebreide corruptieschandaal, tewerk ging. Dit staat in tegenstelling met de gemiddelde periode waarin andere criminele proceesen afgehandeld worden in de rest van Brazilië, met name 2 jaren en 4 maanden. Het mag dan ook geen wonder heten dat de heren en dames politici die aangeklaagd worden door het openbaar ministerie, er alles aan doen om hun ‘foro priviligiado’ niet te verliezen, het recht van verkozenen om beoordeeld te worden door het Supremo Tribunal Federal (STF) waar alles veel trager verloopt. De elf ministers van dat hof bekleden dan ook een bijzonder machtige positie, ook in de ogen van zij die reeds veroordeeld werden. Een beslissing van een meerderheid van de dames en heren in zwarte toga is immers allesoverheersend, zelfs voor een president.

Het eerbiedwaardige hof wordt momenteel geleid door minister/rechter Cármen Lúcia (foto), dit in een beurtrol. Vanaf september is het de beurt aan collega Dias Toffoli om haar plaats in te nemen voor een jaar. Cármen Lúcia staat evenwel onder een hevige politieke druk m.b.t. de veroordeling van ex-president Lula en zijn nakende opsluiting. Tot nog toe reageert zij op een neutrale manier en vertoont een ijzersterke moraal, twee broodnodige eigenschappen voor iemand die op dit moment als de machtigste persoon van de republiek mag beschouwd worden. Een groot deel van de Braziliaanse bevolking staat achter haar; een ander deel probeert haar onder druk te zetten om toe te geven aan het verzoek van een preventieve habeas corpus voor Lula, of een nieuwe stemming over de regel van daadwerkelijke uitvoering van een straf na de bevestiging in 2de instantie. Beide stemmingen zouden op dit moment voornamelijk een uitweg bieden voor de veroordeelde Lula. Cármen is niet verplicht om deze stemmingen op het programma te zetten en wenst dat ook niet: “Probeer het u eens voor te stellen: de verliezer in een proces blijft zolang aandringen op een herziening tot dat hij/zij overwint?”, aldus de magistrate.

Dit leidde deze week tot de uitspraak van een eenvoudige taxichauffeur die haar door het drukke verkeer loodste van São Paulo om tijdig aan te komen voor een event waar zij een toespraak moest geven. Cármen bedankte hem en hij antwoordde: “Ik heb dat alleen gedaan omdat het om u gaat mevrouw. Mocht het om eender welke andere autoriteit gaan uit Brasília, ik zou hem of haar laten stilstaan in de file zoals iedereen”.

Haar halsstarrigheid maakt haar niet geliefd bij haar tegenstanders, ook niet bij haar collega’s waarvan sommigen geneigd zijn om toe te geven aan de druk die uitgeoefend wordt door parlementariërs en advokaten die Lula verdedigen.

De volgende uitspraak typeert haar houding en gaat tot de kern van de zaak: “Het is absoluut normaal dat een rechter luistert naar de mening van alle partijen, dit om een juist oordeel te kunnen vormen. De standpunten van Lula of eender welke andere persoon waar ik moet over oordelen, hebben echter hetzelfde gewicht”.

Zij vindt dat er nu geen enkele reden bestaat om de regel van strafuitvoering na een bevestiging door de 2de instantie opnieuw op het programma te plaatsen. De regel werd al driemaal beoordeeld door het voltallige hof, de laatste keer in 2016, telkens met behoud van de regel: “De revisie van opsluiting na een oordeel door de 2de instantie zou betekenen dat de strijd tegen de corruptie 50 jaar teruggedraaid wordt in de tijd. Iedere veroordeelde zou zolang in beroep blijven gaan dat er zelfs geen reden meer zou bestaan om een gerechterlijk akkoord af te sluiten om alles op te biechten. De PT (de arbeiderspartij van Lula) heeft natuurlijk het recht om zijn standpunten te verdedigen. Maar hier verloopt alles formeel. Zelfs al ken ik de woordvoerder(s) al lang voor ik voorzitster werd van dit hof, hier gaat het om ‘Mevrouw’, ‘Minister’ of ‘Presidente’. Dit protocol geldt voor iedereen opdat er geen ruimte zou gecreëerd worden om te kunnen extrapoleren”, aldus Cármen Lúcia.

Foto: Marcelo Camargo - Agência Brasil

#LavaJato #EduardoCunha #Lula #CarmenLúcia #STF