De PT zonder Lula

Het tijdschrift Istoé maakte deze week een kleine analyse van de arbeiderspartij zonder Lula, t.t.z. in het vooruitzicht van een mogelijke opsluiting van de ex-president en de onmogelijkheid om daadwerkelijk deel te nemen aan de verkiezingen in oktober. De PT verliest belangrijke historische geallieerden, de verbondenheid met de straten van Brazilië en is goed op weg om te verdwijnen uit de rang van de grootste Braziliaanse politieke partijen.

Het kan niet ontkend worden: de PT heeft een flinke stempel gedrukt op de Braziliaanse samenleving, vooral in de twee jongste decennia. Niets menselijks echter, is hen vreemd, ook zij maakten fouten. Topfiguren binnen de partij lieten zich meeslepen door het persoonlijke gewin en/of de macht. Het begon al tijdens de eerste ambtstermijn van Lula met het mensalão schandaal. Op 14 mei 2005 publiceerde het tijdschrift Veja een artikel met de inhoud van een video-opname waarin voormalig postbaas Maurício Marinho het omkoopschema van de post uitlegt aan Joel Santos Filho, die zich voordeed als directeur van een fictieve onderneming. Hij deed dit als een vriendendienst voor Arthur Wascheck Neto, een bedrijfsleider die ontevreden was met het proces van de uitbestedingen van de post. Maurício Marinho liep in de val en legde het corruptieschema van de post uit, terwijl hij gefilmd werd zonder het te weten. Hij legde uit dat het omkoopschema geleid werd door Antônio Osório Batista en door een manager van de post en afgevaardigde van het congres Roberto Jefferson. Jefferson, een lid van het Huis van Afgevaardigden voor de politieke partij PTB, kwam onder druk te staan en dacht dat hij in de val gelokt was door de partij PT. Op 6 juni 2005 ‘verklikte’ hij de mensalão-praktijk in een interview met de krant Folha de S. Paulo. Hij verklaarde dat Delúbio Soares, de schatbewaarder van de PT, een maandelijks vergoeding uitkeerde van R$30.000 aan bepaalde afgevaardigden.

Partijbonzen als José Genoino, José Dirceu, Delúbio Soares werden achter de tralies gezet. Lula werd niet beschuldigd, hij beweerde van niets te weten, het gebeurde allemaal “achter zijn rug”. Andere betrokkenen van de PT: Marcelo Sereno en Silvio Pereira, partijleiders van de PT; João Paulo Cunha, kamervoorzitter; Paulo Rocha (PT-Pará) – Ex-leider van de PT in de kamer; Professor Luizinho (PT-São Paulo) – Ex-leider van de regering in de kamer. Hij had een raadgever die R$ 20,000 had gekregen van Marcos Valério; José Mentor (PT-São Paulo) – Zijn kantoor kreeg geld van een rekening bij de Banco Rural van Marcos Valério; José Nobre Guimarães (PT-Ceará) – Broer van PT-voorzitter José Genoíno. Zijn raadgever werd betrapt met US$ 100,000.00 in zijn onderbroek en R$ 200,000.00 in een reiskoffer door de luchthavencontrole. Guimarães werd er ook van beschuldigd om R$ 250,000.00 ontvangen te hebben van Marcos Valério; José Adalberto Vieira da Silva (PT-Ceará), Raadgever van José Nobre Guimarães, betrapt met geld in onderbroek; Josias Gomes (PT-Bahia) – Verdacht om R$ 100,000 van de rekening van Marcos Valério gehaald te hebben.

Marcos Valério was een zakenman die i.s.m. PT-schatbewaarder Delúbio Soares zorgde voor de maandelijkse betalingen (mensalão) via allerlei slinkse wegen, leningen, valse facturen, smeergelden e.d. meer. Valério zit nog steeds in de gevangenis.

Dit alles bleek later slechts een voorsmaakje te zijn voor wat zou volgen: het Petrolão schandaal, tot op vandaag in onderzoek, het zogenaamde Lava Jato onderzoek. Hier gaat het voornamelijk om (erg vele) miljoenen die weggesluisd werden van de olie staatsreus Petrobras. Net zoals in het mensalão schandaal was het niet alleen de PT die zich bezondigde aan de onfrisse praktijken. Ook andere partijen deden dapper mee, niet in het minst de PMDB, een coalitiepartner van in het begin. Wie het nieuws uit Brazilië volgt zal zich niet zelden verwonderen om zoveel corruptie. Terug naar vandaag.

Lula zit nu in een situatie die niet te benijden valt. De veroordeling deed hem belanden in de Ficha Limpa (blanco strafblad) wet die zegt dat een veroordeelde niet mag deelnemen aan de verkiezingen. De PT kon niet anders dan zich ernstig beginnen te bezinnen over haar toekomst, en die ziet er niet rooskleurig uit. De partij die in haar begin marcheerde met de vlag van een propere ethiek, draagt nu een stempel van corruptie. Op minder dan 8 maanden van de verkiezing van een nieuwe president, na 13 jaren aan de macht, zal er een politiek mirakel nodig zijn om de partij niet verder weg te laten zakken in de stembussen. Bovendien zijn er tekenen van verdeeldheid binnen de partij. Een groep stelt ex-burgemeester (van São Paulo) Fernando Haddad (boven samen op de foto met Lula) voorop als kandidaat, een andere groep flirt met Ciro Gomes (PDT) uit Ceará. Lula is geen voorstander, noch van de ene, noch de andere groep. Hij wil de eenheid bewaren, met een zekere voorkeur voor Haddad, als het dan toch “echt zou nodig zijn”. Ex-gouverneur (van Bahia) Jaques Wagner stond voorheen op het verlanglijstje als alternatief voor Lula, maar ook hij kan het nu schudden door de inval in zijn luxe-appartement van de federale politie, dit in het kader van een onderzoek naar overfacturatie tijdens de bouw van het nieuwe stadion Fonte Nova in zijn stad (Salvador) waarbij miljoenen naar de gouverneur zouden gevloeid zijn. Exit Jaques Wagner.

Wipneus Gleisi

Het gebrek aan eenheid binnen de partij, nu geleid door ‘senadora’ Gleisi Hoffmann, zelf ook al aangeklaagd wegens corruptie, leidde ook tot voorzichtigheid bij mogelijke geallieerden. Die beginnen nu een voor een zelf uit te pakken met een kandidaat. Dat is het geval voor de PCdoB (Manuela D’Avila), PSOL (Guilherme Boulos) en de PDT (Ciro Gomes). Deze laatste toonde zich al ongeduldig met de PT die volgens hem leidt aan een teveel aan bureaucratie. Een van zijn uitspraken: “É mais fácil um boi voar que o PT apoiar alguém” (het is gemakkelijker om een stier te doen vliegen dan steun te krijgen van de PT). Voorzitster Gleisi Hoffmann ziet het allemaal met lede ogen aan en gaf uitvoerig kritiek op een meeting van Fernando Haddad met Ciro Gomes. Gleisi is autoritair en radicaal, in die mate dat een lichting PT’rs haar het liefst zouden ontheven willen zien van het commando van de partij. Zij vinden dat Lula dezelfde fout maakte door Gleisi te kiezen als partijvoorzitster, zoals hij eerder deed door Dilma te kiezen als zijn opvolgster. Ook zijn voorkeur voor Haddad als eventuele opvolger krijgt dezelfde kritiek. Volksvertegenwoordiger Vicente Cândido (PT): “Haddad is niet organisch, te technisch. Door hem te kiezen maakt Lula dezelfde fout als destijds met Dilma”.

Door zijn stugge houding creëerde Lula in de loop der jaren een soort ‘lulodependência’ waardoor eerder al historische PT-figuren het nest verlieten zoals Luiza Erundina, Heloísa Helena en Cristovam Buarque, deze laatste nu opnieuw presidentskandidaat, ditmaal voor de PPS. Vele petistas vinden dat er te lang gedraald wordt om echt uit te pakken met een plan B. Alhoewel het zo goed als zeker is dat Lula niet zal kunnen deelnemen, wordt er toch gewacht tot dat het kiestribunaal TSE officiëel zijn kandidatuur bant. Dit leidt tot de eigenaardige situatie dat Lula nog steeds aan de kop staat van de peilingen, niet echt een kristalheldere realiteit. Het opzichtige gebrek aan steun vanuit de straten van Brazilië is een ander teken aan de wand. De roots van de partij werden gevormd door de massa’s, maar die zijn nu massaal afwezig. Het mag dan ook geen wonder heten dat er, bij wijze van spreken, dagelijks nieuwe presidentskandidaten opduiken, het politieke kluwen vergrotend.

Foto: Fotos Públicas - Ricardo Stuckert

#CiroGomes #Mensalão #Petrolão #BraziliëNieuwsOnline #FernandoHaddad #JaquesWagner #LavaJato #GleisiHoffmann #PT #Lula #Istoé #Veja