Operatie Car Wash

Lava Jato is het Portugese woord voor car wash, of de installatie die gebruikt wordt om auto’s te reinigen via het spuiten van grote hoeveelheden water onder hoge druk en snelheid. Taalkundig moet het feitelijk “lava a jato” zijn, maar dat bekt niet zo goed in de spreektaal, vandaar. De federale politie leende de naam bij haar eerste operatie in het fameuze corruptieschandaal, opgestart op 17 maart 2014. Het was wisselagent (doleiro) Alberto Yousseff die de bedenkelijke eer kreeg om de eerste te zijn die beschuldigd werd. Die eerste operatie draaide rond het witwassen van smeergelden via een keten van benzinestations met car wash, en zo werd de operatie Lava Jato geboren. Alberto Yousseff is afkomstig uit Londrina in zuidelijke deelstaat Paraná, vandaar dat hij terechtkwam bij de rechter van 1ste instantie Sergio Moro in Curitiba, in dezelfde staat. Moro zette zijn tanden in het verhaal en handelde de zaken sneller dan gebruikelijk af. Echter, zoveel temeer dat er geroerd werd in deze put van corruptie, zoveel te harder ging het stinken. In die vier jaren van onderzoek werden mythes onderuit gehaald en 289 corrupte individuën blootgesteld. De Lava Jato operatie werd de hogedrukreiniger van de Braziliaanse corruptie.

Op het lijstje: bijna 1.800 operaties, 944 bevelen tot huiszoekingen en inbeslagnames, 227 mensen werden onder dwang weggevoerd om ondervraagd te worden, inclusief ex-president Lula, 103 anderen werden tijdelijk opgesloten en zes mensen werden op heterdaad betrapt. Het werk van de federale politie in Paraná eindigde tot nog toe in 72 criminele beschuldigingen tegen 289 mensen waarvan er 39 al eerder een veroordeling opliepen wegens corruptie, misdaden m.b.t. het internationale financiële systeem, drugshandel, bendevorming. witwassen van smeergelden e.d. meer. Er kwamen in totaal 183 veroordelingen tegen 119 mensen die samen meer dan 1.800 jaren gevangenisstraf opgelegd kregen. In totaal gaat het reeds om een bedrag van 6,4 miljard reais aan smeergeld. Het totale bedrag dat teruggeëist wordt door de gerechterlijke instanties liep op tot 38,1 miljard.

De cijfers zijn op zijn minst indrukwekkend. De lijst van de betrokkenen omvat ex-kaderleden en bedienden van staatsbedrijven, politici, schatbewaarders, zakenlui, lobbyers. De lijst is groot. Namen als ex-president Lula (PT), ex-minister José Dirceu (PT), ex-gouverneur van Rio de Janeiro Sergio Cabral (PMDB), ex-minister Antonio Palocci (PT), ex-senator Delcidio Amaral (PT) en ex-kamervoorzitter Eduardo Cunha (PMDB) trekken extra aandacht. Andere bekende betrokkenen zijn de zakenlui Marcelo Odebrecht en Eike Batista, deze laatste ooit de rijkste man van Brazilië.

De eerste die in de boeien geslagen werd, was ex-directeur voor bevoorrading bij de staatsreus Petrobras, Paulo Roberto Costa (foto). Hij werd ervan verdacht om stavende documenten te hebben vernietigd of achter te houden. Dat was bij de 2de fase van het onderzoek, nog altijd in 2014. Bij de 7de fase werden directeurs en medewerkers achter tralies gezet van de bedrijven Camargo Corrêa, Engevix, Mendes Júnior, OAS, UTC, Galvão Engenharia en Queiroz Galvão. Ook ex-directeur van de afdeling ingenieurs & diensten bij Petrobras Renato Duque, werd aangehouden.

In het begin van 2015 was het de beurt aan ex-directeur van Petrobras Nestor Cerveró. Bij de 9de fase werd schatbewaarder (van de arbeiderspartij PT) João Vaccari Neto meegenomen voor ondervraging. De ceo van de Galvão groep, Dario Galvão Filho, werd aangehouden. Bij de 11de fase gingen ex-volksvertegenwoordigers André Vargas (PT), Luiz Argôlo (PP) en Pedro Corrêa (PP) achter de tralies. Enkele maanden later was het de beurt aan ex-minister José Dirceu (PT) die opgesloten werd voor het ontvangen van smeergelden. José Carlos Bumlai, grootgrondbezitter, veehouder en intieme vriend van ex-president Lula werd gearresteerd bij de 21ste fase. Hij werd beschuldigd van de ontvangst van smeergeld en zijn tussenkomst bij de onderhandeling over de kwijtschelding van een schuld van de arbeiderspartij t.b.v. 12 miljoen reais.

João Santana, marketing man bij de kiescampagnes van ex-presidente Dilma Rousseff werd samen met zijn echtgenote Mônica Moura opgepakt bij de 23ste fase. Die operatie onderzocht de doorgave van smeergeld aan Santana door het bedrijf Odebrecht. In maart 2016 werd ex-president Lula ondervraagd over het doorgeven van smeergelden door aannemers (OAS en Odebrecht) voor de aankoop en verbouwing van twee woningen, aan de vennootschap LIL die de voordrachten van de ex-president in binnen- en buitenland organiseerde, en aan het instituut Lula voor de aankoop van een stuk grond. Ex-senator Gim Argello (PTB) werd aangehouden m.b.t. een onderzoek naar ‘schenkingen’ door bedrijven die op die manier probeerden te ontsnappen aan een ondervraging door een parlementaire commissie die onregelmatigheden (overfacturaties e.d. meer) onderzocht bij het bedrijf Petrobras. Argello was destijds vice-voorzitter bij die commissie. Ook ex-schatbewaarder van de PT Paulo Ferreira vloog in de cel.

Ex-gouverneur van Rio de Janeiro Sergio Cabral (PMDB) werd een hele grote vis. Hij sluisde maar liefst 220 miljoen reais weg via werken die uitgevoerd werden door de regering van zijn deelstaat. Vorig jaar, bij de 42ste fase werd bewezen dat Aldemir Bendine, ex-president van de Banco do Brasil en van Petrobras, 17 miljoen reais probeerde te incasseren toen hij aan de leiding stond van voornoemde staatsbank. Bendine werd opgesloten. Ex-volksvertegenwoordiger en leider van de regering in de kamer tijdens de regeringen Lula en Dilma, Candido Vaccarezza (PTdoB) werd aangehouden bij de 44ste fase. De federale politie onderzoekt het wegsluizen van smeergeld bij een contract tussen een buitenlands bedrijf en staatsreus Petrobras voor het leveren van asfalt.

Bij de jongste fase vormt ex-minister (tijdens de periode van de militaire dictatuur) Delfim Netto (PMDB) het doel van een onderzoek van onregelmatigheden bij de bouw van de waterkrachtcentrale van Belo Monte, in de staat Pará.

Ex-kamervoorzitter Eduardo Cunha (PMDB) wordt afgezet door het parlement in 2016. In september van dat jaar wordt hij preventief aangehouden op bevel van rechter Moro. Cunha wordt ervan beschuldigd om 1,3 miljoen Zwitserse franken smeergeld te hebben ontvangen via een contract dat Petrobras toeliet om naar olie te boren in Benin, in Afrika. Cunha gebruikte een Zwitserse rekening om het geld te parkeren. Inmiddels ondergaat de ex-kamervoorzitter zijn straf van 14 jaren en 6 maanden opsluiting.

Wie het ganse verhaal van dichtbij volgde zal vaststellen dat er vrijwel altijd tweemaal schaamteloosheid (‘sem vergonha’ in het Portugees) in het spel is: de eerste keer wanneer er gesjoemeld wordt, de tweede keer wanneer het ontkend wordt dat men sjoemelde. Het reusachtige corruptieschandaal laat ook zien dat noch links noch rechts een privilege heeft op het geknoei dat ernstige gevolgen had voor de Braziliaanse samenleving. De bestaande polarisatie en het gestook op de sociale media moeten dan ook gezien worden als een soort “de pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet”. De volgende regering staat voor een enorme uitdaging; naast de voortzetting van de strijd tegen de corruptie zullen zij er alles moeten aan doen om datgene uit te voeren wat de vorige regeringen nalieten. Geen enkele van de vorige regeringen deed iets aan de beschamende toestand van de openbare gezondheidszorg en dito veiligheid, om van andere problemen nog maar te zwijgen. Ook niet de regeringen van Lula en Dilma die graag uitpakken met het stemmenkanon Bolsa Família en de invoering van Cubaanse medici die aan een hongerloontje het binnenland ingestuurd werden terwijl de rest van hun loon naar Cuba ging. Het behoud van de macht was immers “even belangrijker”. Michel Temer beloofde beterschap maar wordt omringd door een aantal politici die eveneens betrokken zijn in de berg van corruptie. Hijzelf is opnieuw kandidaat bij de volgende verkiezingen, waarschijnlijk uit eigenbelang. Ook hij wil het voordeel van een bevoorrechte rechtspraak behouden middels een nieuw mandaat als verkozene des volks. Hij kon de beschuldigingen tegen zijn persoon afkopen bij de parlementairen en daarvoor werd zelfs de broodnodige hervorming van de pensioenen weer in de koelkast gestoken, nu helemaal niet mogelijk omwille van de interventie van de militairen in Rio de Janeiro. Een of meerdere hogedrukreinigers zullen nog van pas komen, op zijn minst.

Foto Paulo Roberto Costa/Guido Mantega - Fabio Rodrigues Pozzebom - Agência Brasil

#PMDB #MonicaMoura #DelcidioAmaral #JoséDirceu #JoséCarlosBumlai #OAS #UTC #GalvãoEngenharia #BraziliëNieuwsOnline #Engevix #JoãoSantana #BeloMonte #LavaJato #LuizArgôlo #NestorCerveró #Odebrecht #AntonioPalocci #PauloFerreira #MendesJúnior #GuidoMantega #CamargoCorrêa #JoãoVaccariNeto #AlbertoYousseff #EduardoCunha #PT #PedroCorrêa #Petrobras #Lula #DelfimNetto #PauloRobertoCosta #QueirozGalvão #DilmaRousseff #AldemirBendine #GimArgello #SérgioMoro #CandidoVaccarezza