Temer & Lula: wat hebben ze gemeen?

Politiek gesproken is de afstand tussen beide Braziliaanse leiders erg groot, kan nauwelijks groter zijn. Menselijk gesproken wellicht niet, zeker niet vanuit het gezichtspunt dat iedereen in Brazilië “schuldig is tot dat het tegendeel bewezen wordt”. Beiden, de ene ex-president, de andere nog steeds (erg onvast) in het zadel, kregen/krijgen te maken met onderzoeken tegen hun persoon waarbij bewijzen en getuigenissen wel eens met elkaar verward worden.

Lula werd reeds veroordeeld omdat de rechters concluderen dat de werken in een triplex appartement in Guarujá, vlak voor het strand aan de kust van São Paulo, gefinancierd werden met smeergelden. Het is duidelijk dat de ex-president en zijn overleden echtgenote wel degelijk belangstelling hadden om eigenaar te worden van het leuke stulpje, maar daar zagen ze tijdig van af, met als gevolg: niemand kan bewijzen dat hij de wettelijke eigenaar is van een appartement aan zee. Maar liefst 4 rechters (Sérgio Moro en later de drie rechters van de rechtbank in 2de aanleg Victor Laus, João Pedro Gebran Neto en Leandro Paulsen) hielden daar geen rekening mee en lieten hem opsluiten. Het tweede panel van het hoogste gerechtshof oordeelt volgende week over een nieuwe aanvraag tot in vrijheidsstelling van Lula en de kans dat hij daadwerkelijk vrijgelaten wordt is niet gering. Maar er hangt al een ander zwaard van Damocles boven Lula’s hoofd.

De sítio van Atibaia

Een sítio is een buitenverblijf in het groen. Nogal wat Brazilianen beschikken over een dergelijk vluchtsoord om even te kunnen ontsnappen aan de dagelijkse stress van de stad, het werk. Een president heeft geen sítio nodig. Hij/zij heeft alternatieven ter beschikking, zoals ook elders in de wereld. Denk bijvoorbeeld aan de Amerikaanse presidenten die naar Camp David gaan om uit te rusten.

Na zijn tweede ambstermijn kwam er een alternatief uit de bus voor Lula en zijn familie, dit middels een sítio (foto) op naam van Fernando Bittar, een zakelijke vennoot van Lula’s zoon Fábio Luís Lula da Silva (bijnaam Lulinha) in het bedrijf BR4, deel uitmakend van een holding die de controle heeft over Gamecorp (een bedrijf dat inhoud produceert voor jonge gebruikers van GSM operator Oi, met spelletjes e.d.). Bittar getuigde eerder al dat de sítio (Santa Bárbara) aangekocht werd in 2010, samen met een andere sítio (Santa Denise), voor een totaal van 1,5 miljoen R$. Hij zei ook dat hij destijds niet genoeg geld had om de aankoop uit te voeren, en dat hij daarom hulp zocht bij een andere vennoot, Jonas Suassuna, eigenaar van de Grupo Editora Gol. Suassuna hielp om de aankoop van de sítio Santa Bárbara te realiseren. Bittar betaalde zijn deel met geleend geld van zijn vader. De eigendomsakte staat op naam van Bittar, maar er bestaat weinig of geen twijfel dat het buitenverblijf bedoeld was voor de ouders van Lulinha: de ex-president, echtgenote Marisa Letícia en de rest van de familie. Enige twijfels hierover kunnen gecheckt worden via het rapport van gerechterlijke experten die het gebruik van het buitenverblijf ter plaatse onderzochten. Hun verslag, inclusief foto’s, kan hier geraadpleegd worden.

OAS

Een flink aantal verbouwingen werden uitgevoerd in de sítio Santa Bárbara, door OAS en Odebrecht, bedrijven die in opspraak kwamen in het petrolão corruptie schandaal. De verdachtmaking bestaat erin dat deze bedrijven verbouwingswerken uitvoerden voor een totale waarde van 1 miljoen reais, in ruil voor de steun van de ex-president waardoor zij van bepaalde voordelen konden genieten bij overheidsopdrachten.

De onderzoeksrechter (Sérgio Moro) liet nu een werknemer van OAS opdraven om een getuigenis af te leggen in dit verband. Misael de Jesus Oliveira zegt dat hij opgeëist werd door zijn baas om de werken te begeleiden: “Wanneer ik het bedrijf verliet om ter plaatse de werken te begeleiden, kreeg ik cash geld mee om de nodige aankopen bij lokale leveranciers te betalen”. Oliveira bevestigt dat hij herhaaldelijke ontmoetingen had met Marisa Letícia en dat zij telkens ter plaatse was op woensdag, onder begeleiding van de veiligheidsmensen. Lula ontmoette hij slechts tweemaal. Volgens Oliveira werd hij telkens verwittigd om niet te gaan als Lula er was, dit door de huisbewaarder Maradona. Oliveira zei ook dat Marisa hem opdracht gaf voor de bouw van een kapel, en veiligheidshekken rondom het nabije meer. Marisa vroeg hierbij nooit naar de kosten, aldus Oliveira.

Het huis van Temer’s dochter Maristela

Op 29 mei l.l. legde Luiz Eduardo Visani, een leverancier bij de hervormingen van het huis van Temer’s dochter Maristela, een getuigenis af bij de federale politie. Hij bevestigde de ontvangst van een totaalbedrag van 950.000 reais (in deelbetalingen) voor werken die hij uitvoerde in die woning, tussen november 2013 en maart 2015. Al dat geld werd telkens cash overhandigd binnen de zetel van Argeplan, het bedrijf van João Baptista Lima, een gepensioneerde kolonel van de militaire politie en intieme vriend van Michel Temer. Lima wordt door de federale politie aangewezen als de operator van Temer’s steekpenningen. Visani zegt ook dat hij voorstelde om de betalingen te doen via stortingen op zijn bankrekening. Architecte Maria Rita Fratezi, echtgenote van Lima, antwoordde daarop dat het enkel kon in cash, binnen het bedrijf Argeplan. De leverancier zei dat hij Temer’s dochter Maristela slechts vier keer ontmoette op de werken, maar dat er nooit gesproken werd over het budget van de hervormingen. Haar naam stond wel op de ontvangstbewijzen en contracten die hij via Argeplan uitwisselde.

Maristela legde eerder al een getuigenis af. Volgens haar werd de gepensioneerde kolonel door haar vader aangeduid om te helpen bij de verbouwing. João Baptista Lima is dezelfde persoon die door getuigen van JBS aangewezen wordt als de bestemmeling van smeergelden t.b.v. 1 miljoen reais, op verzoek van Temer. Maristela bevestigde dat architecte Maria Rita Fratezi de werken opvolgde, maar zonder daar iets voor aan te rekenen. Er bestond zelfs geen contract tussen beiden. Ze bevestigt ook dat de betalingen in cash gebeurden, en zweert dat zij alles terugbetaalde. Maar “ze kan zich niet herinneren op welke manier.” Soms in cash, soms met cheques, aldus Maristela die de totale uitgaves op 700.000 reais schatte, minder dan de 950.000 reais die leverancier Visani ontving. Deze laatste was niet de enige leverancier. De federale politie maakte een rekensommetje, inclusief met de bedragen die andere leveranciers ontvingen. Het totaal van dat sommetje loopt op tot 1,2 miljoen.

Delegado Cleyber Malta Lopes van de federale politie, stuurde een gerechterlijke ambtenaar naar Onofre Jesus Gimines Secchi om hem op te roepen om te komen getuigen over die betalingen. De onderzoekers willen weten vanwaar het geld afkomstig is waarmee de verbouwingen betaald werden. Secchi werd aangewezen door leverancier Luiz Eduardo Visani als werknemer van Argeplan, verantwoordelijk voor de coördinatie en administratie van de werknemers, beschikbaar gesteld om de tweede fase van de verbouwing aan Maristela’s woning op te volgen. Volgens Visani zou Onofre de verbouwingswerken dagelijks opgevolgd hebben, sinds december 2013.

Het is zondermeer duidelijk dat beiden, zowel ex-president Lula als de huidige president Temer aankijken tegen gerechterlijke problemen. Toekomstige presidentskandidaten doen er goed aan om hun eigendommen te checken en om een waterdichte uitleg te kunnen geven, mocht dat ooit nodig zijn in de toekomst. Immers, in Brazilië ben je schuldig, tot dat je bewijzen levert van het tegendeel.

Foto: Ricardo Stuckert - Instituto Lula

#JonasSuassuna #GrupoEditoraGol #MarisaLetícia #JoãoBaptistaLima #CampDavid #MaristelaTemer #MariaRitaFratezi #OAS #SítioAtibaia #BraziliëNieuwsOnline #Odebrecht #Maradona #FernandoBittar #Triplex #Gamecorp #Guarujá #MichelTemer #Lula #SantaBárbara #JBS #Argeplan #SérgioMoro