- Observer
“The Presidentials”, volgens Forbes
Het lijkt nog ver weg, maar in werkelijkheid zullen de kiescampagnes volop losbarsten in slechts 5 maanden. Een nieuwe Braziliaanse president zal volgend jaar in oktober verkozen worden. Tot nog toe is er geen enkele top-favoriet bij de mogelijke kandidaten. Hoe het ook wezen mag, Michel Temer zal het niet zijn. Zijn populariteit zakte onder de 10 % maar hij schijnt dat niet belangrijk te vinden en zegt dat hij de geschiedenis wil ingaan als de president die Brazilië weer op de juiste sporen zette. De kans dat hij slaagt in dat opzicht is niet echt groot. De nieuwe verkozene zal vanaf januari 2019 een land moeten leiden dat een ware implosie kende na de hoogdagen van eerste decennium van 2000.
Politieke analisten verwachten een markt-vriendelijke en pragmatische leider, maar dat zegt niet zoveel. Lula was tijdens zijn 2 termijnen ook pragmatisch. Maar nu kijkt hij aan tegen een mogelijke gevangenisstraf in het kader van het Lava Jato onderzoek, het fameuze Petrobras schandaal. Lula is 72 maar dat neemt niet weg dat hij de man is die de anderen zullen moeten verslaan, tenminste als hij kan ontsnappen aan de veroordeling van rechter Sérgio Moro. Onzekerheid troef dus. Het tijdschrift Forbes maakte een lijstje op van vijf mogelijke kandidaten.
1 – Lula
Lula is niet echt de moderne linkse kandidaat, strevend naar open grenzen en persoonlijke rijkdom. Hij is een ouwe vakbondsrat die zijn ideologie oppikte in de periode van de koude oorlog ten tijde van de bekgevechten tussen het Amerikaanse kapitalisme en het Russische communisme. Bij zijn eerste ambtstermijnen omarmde hij nooit echt het communisme of zelfs het socialisme. Hij was lief voor de vrije markteconomie, als het ware een pragmatische kapitalist die gebruik maakte van de hoge commodity prijzen en de vele investeringen in zijn land om de ongelijkheid te verminderen, vooral ten goede komend aan de arme bevolking in het noorden en noordoosten. Er zijn zelfs investeerders die met weemoed terugdenken aan die “goeie ouwe tijd”. Anderzijds trapte hij in de val en zijn er sterke aanwijzingen dat ook hij zich liet overhalen tot enkele onregelmatigheden. Naast zijn veroordeling in de zaak van het triplex appartement aan de kust van São Paulo (waarvan de inrichting gefinancierd werd door smeergeld, afkomstig van Petrobras) lopen er nog diverse andere aanklachten tegen de ex-president. De toekomst zal uitwijzen of er voldoende bewijzen zullen gevonden worden om hem te veroordelen.
2 – Marina Silva
Marina was ooit minister van milieu tijdens de regering van Lula, maar vertrok na een interne onenigheid m.b.t. gronden in de staat Amazonas die ingepalmd werden door landbouwers en veetelers, met goedkeuring van Lula. Marina richtte een nieuwe partij op, Rede Sustentabilidade, zeg maar de Braziliaanse groenen (er bestaat ook nog een andere groene partij, de PV – Partido Verde). Ze verloor de verkiezingen in 2014 in de eerste ronde en sloot zich nadien aan bij Aécio Neves (PSDB) die uiteindelijk ook verloor tegen Dilma Rousseff. Marina Silva wordt vandaag niet omarmd door de vrije markt en haar kleine partij zou akkoorden moeten afsluiten met anderen, met een sterkere aanwezigheid in het parlement, o.m. met de PMDB van Michel Temer.
3 – Jair Bolsonaro
Brazilië is nog altijd de grootste katolieke natie ter wereld, ook al verloren de katolieken veel terrein aan de evangelische kerken. Er zijn bijgevolg aan beide zijden nog altijd erg veel gelovigen die niet moeten weten van abortus of gay-huwelijken. Bolsonaro, een echte ijzervreter, is een extreem-rechtse figuur die het vooral moet hebben van God en wapens. Hij doet het niet slecht in de polls met 15 %, maar er bestaat weinig kans op dat hij het veel verder zal schoppen. Anderzijds wist hij zich tot op vandaag buiten het corruptieverhaal te houden en staat hij vooralsnog bekend als een eerlijke politicus, weliswaar eentje met een bijzonder grote mond. Bolsonaro is lid van de kleine Christelijke partij PSC maar zoekt momenteel aansluiting bij een andere partij die hem meer kansen zou bieden.
4 – Joaquim Barbosa
Barbosa is een gerespecteerde voormalige rechter van het opperste gerechtshof STF (Supremo Tribunal Federal). Er werd veel over hem geschreven in de Braziliaanse media sinds hij zijn ontslag indiende bij het STF, veel gespeculeerd. Zelf minimaliseerde hij tot nog toe alle geruchten over zijn eventuele ambities maar het kan niet ontkend worden dat hij door diverse partijen aangezocht werd, niet in het minst omwille van zijn strenge rol in de beoordeling en veroordelingen in het mensalão-schandaal. Barbosa´s reputatie bestaat erin dat hij een hevige tegenstander is van corruptie en dat hij bijzonder goed op de hoogte is van de Braziliaanse wetgeving, als haast geen ander. Hij ging op pensioen in 2014, net voordat de bom barstte van het Petrobras schandaal, een corruptieaffaire waarbij nogal wat politici betrokken waren uit de partijen die hem een zetel bezorgde in het opperste gerechtshof.
5 – Geraldo Alckmin
Alckmin wordt door Forbes omschreven als de “Al Gore van de Braziliaanse politiek”. De gouverneur van de economisch sterke staat São Paulo werd tot nog toe niet geraakt door het Petrobras schandaal en blijft een sterke favoriet op de vrije markt. Zijn aanpak past binnen de economische standaarden en sociale normen van centrum-linkse sociaal democraten. Alckmin is zeker een belangrijke kanshebber. Zijn mogelijke kandidatuur (hij was al eerder presidentskandidaat, in 2006, maar verloor toen van Lula) kent een schaduw in de persoon van rijzende ster João Doria, de succesvolle nieuwkomer binnen Alckmin’s partij (PSDB), maar niettemin een nieuwkomer. Wie het zal waarmaken zal pas in december bekend worden wanneer de partij definitief knopen zal doorhakken.
Foto: Fotos Públicas - Filipe Araujo