Werd de PT een sekte?

Het antwoord op bovenstaande vraag is ja, tenminste als we de uitspraak van ex-partijlid en ex-minister Antonio Palocci ernstig mogen nemen. Hij schreef dat in september van vorig jaar in een open brief aan de directie van de arbeiderspartij van Lula: “Mogen we hier nog wel spreken over een politieke partij, of gaat het om een sekte met een veronderstelde goddelijkheid aan de top?”. Het centrumrechtse tijdschrift Istoé wijdt er deze week een artikel aan. Hieronder een samenvatting met enkele elementen die op zijn minst tot nadenken stemmen.

Wat is eigenlijk een sekte? Enkele kenmerken en bepalingen, geplukt uit Wikipedia:

– Een sekte is, in zijn oorspronkelijke betekenis, een groep mensen, die iemand is gevolgd. – Een sekte beschouwt zich als een elite, begiftigd met een bijzonder inzicht of belast met een bijzondere opdracht. – Er is sprake van een duidelijk herkenbare eigen ideologie. – Sekten zijn vaak gesticht door een charismatische leider met een nieuwe leer of openbaring.

Politieke fanatiekelingen zorgen er niet zelden voor dat het oorspronkelijke ideologische gemeengoed naar de achtergrond geschoven wordt en dat de aandacht verplaatst wordt naar een leider die zij als onfeilbaar beschouwen. De militanten worden dan stilaan onbaatzuchtige individuën, verliezen hun kritische geest en hun morele beperkingen. M.a.w., het fundamentalisme begint op te duiken. Fanatieke leiders als Gleisi Hoffmann en Lindbergh Farias roepen slogans die blindelings herhaald worden door de omringende militanten, zoals de voorbije dagen in Curitiba, waar hun leider Lula opgesloten werd: “Wij gaan hier niet weg!”, de militanten: “Wij gaan hier niet weg!”. “Bezetten en weerstaan!”, de militanten: “Bezetten en weerstaan!”, “Ik ben Lula!”, de militanten: “Ik ben Lula!”.

Lula zelf riep op luide toon tegen de vele aanwezige fans, kort voordat hij zich zou aangeven: “Ik ben geen mens meer, ik ben een idee!”. De militanten gingen door het lint. Enkele dagen later zouden Gleisi en 36 andere gelijkgestemde politici een brief sturen naar de voorzitter van het parlement, om de naam Lula te laten invoegen bij hun eigen naam (waar de voorzitter niet zal op ingaan).

De journalisten van Istoé wijzen op het gevaar van het fanatisme en halen voorbeelden aan zoals buurland Venezuela, zuchtend onder de knoet van dictator Nicolas Maduro, het Italië van Benito Mussolini en het Duitsland van Adolf Hitler.

Het is moeilijk te schatten hoeveel militanten er kamperen rondom de zetel van de federale politie in Curitiba; volgens sommigen 500, anderen hebben het over minstens duizend Lula-aanhangers. Iedere ochtend schreeuwen ze een goeiemorgen naar de opgesloten ex-president, aangevuurd door Gleisi Hoffmann: “Bom dia companheiro Lula!” (goeiemorgen kameraad Lula). De arbeiderspartij besloot deze week om hun hoofdkwartier in São Paulo over te plaatsen naar Curitiba. Naast Gleisi Hoffmann en Lindbergh Farias zijn er nog andere parlementairen die in Curitiba kamperen (wat hen betreft wel in een hotel of eigen appartement), hun normale parlementaire werk in de steek latend. Elke senator kost per jaar 1,2 miljoen reais aan de staatskoffers.

Lula zelf deed herhaaldelijk uitspraken die hem boven de gewone mens moesten verheffen: “Als ik jullie kon tonen hoeveel ik te lijden kreeg, dan zou het volstaan om mijn hemd uit te trekken om vast te stellen dat mijn lichaam meer verbrijzeld werd dan dat van Jezus”, en, ten tijde van het mensalão schandaal: “Beschouw mij als een mens die geen zonden begaat”. Later werd duidelijk dat de ex-president wel degelijk op de hoogte was van de politieke afkoperij door zijn partij. Tijdens een getuigenis in 2017 zei hij: “Soms denk ik dat de mensen meer de bijbel zouden moeten raadplegen waardoor mijn naam minder zou besmeurd worden”. Tijdens een politiek event in Belo Horizonte (Minas Gerais) sprak hij de menigte toe met de volgende woorden: “Ze hebben hier te maken met een andere mens. Ik ben mezelf niet. Ik ben de incarnatie van een kleine cel van eenieder van jullie”.

Mede-oprichters van de partij die ondertussen andere horizonten opzochten, kijken nu lijdzaam en teleurgesteld toe hoe de beweging alsmaar meer begint te lijken op een spotprent. Enkele uitspraken van originele partijleden:

Francisco de Oliveira, socioloog: “Lula is veel slimmer dan jullie denken. Lula heeft geen karakter, het is een opportunist”.

Hélio Bicudo, katholieke mede-oprichter, advokaat: “De PT vormt een besmeurde pagina die moet worden omgedraaid, voor eens en altijd. De opsluiting van Lula bevestigt datgene wat ik altijd al zei over de kleptocratie van de PT”.

Frei Beto, historische PT-figuur, ex-guerilla strijder, dominicaan: “De PT ruilde het project Brazilië in voor een project van de macht”.

Paulo de Tarso Venceslau, economist en journalist, ex-guerilla strijder en medeoprichter van de PT: “Het is afgelopen met de partij. Wat overblijft zijn enkele religieuze kenmerken die van de PT een sekte maken”.

Francisco Weffort, politieke wetenschapper, ooit secretaris-generaal van de PT: “Het spirituele karakter van de PT, ten tijde van de oprichting, was anders. Het wordt hoog tijd dat de partij aan zelfkritiek gaat doen”.

De PT werd opgericht in 1980, ten tijde van de militaire dictatuur die toen op zijn laatste benen begon te lopen. De oprichting gebeurde onder invloed van de katholieke kerk, en de vakbonden in São Paulo. Lula ging destijds door het leven onder zijn eigen naam, Luiz Inácio da Silva. De bijnaam Lula werd toen enkel gebruikt in voetbalmiddens, in zijn vakbond (waar hij een leider van was) en in de bars van de regio. Al die krachten verenigden zich en de partij, dat kan niet ontkend worden, kwam met een ernstig en goed sociaal programma naar voren met als voornaamste doel: ethiek in de politiek.

Die ethiek ging naar de haaien nadat Lula verkozen werd, in 2002. Het mensalão schandaal, het Lava Jato onderzoek, naast het gebrek aan ethiek bij andere partijen, werd ook de PT ernstig getroffen door betrokkenheid met de corruptie op grote schaal. Centrale partij-figuren belandden achter de tralies: José Dirceu, José Genoino, Delúbio Soares, João Vaccari Neto, Delcidio Amaral, Antonio Palocci en nu ook de grote leider, Lula. Verscheidene anderen worden nog onderzocht.

Het oorspronkelijke doel van de arbeiderspartij, met name een invoering van ethiek in de politiek, werd niet behaald, integendeel. Het aantal politici dat beschuldigt werd of wordt, is immens, ook van andere politieke strekkingen. Het aanbidden van een gouden kalf is ook niet bevorderlijk voor het behalen van het oorspronkelijke doel. Er wacht een zware taak voor de alternatieve linkse partijen die er nu moeten voor zorgen om uit te pakken met een degelijk programma en dito kandidaat, dit om het vertrouwen van de bevolking in links Brazilië te herstellen.

Foto: Fotos Públicas - Ricardo Stuckert

#Mensalão #LavaJato #Curitiba #GleisiHoffmann #PT #Lula #LindberghFarias